گویند دنیای سیاست به بازی شطرنج می‌ماند که از چیدمان مهره‌های بازی و حرکت آن‌ها در زمینِ شطرنجی برای غلبه بر حریف استفاده می‌شود با این تفاوت که مهره‌ها رجل سیاسی و زمین بازی مسئولیت این رجل سیاسی است.

حال میان تنش‌های سیاسی ایران و آمریکا و فشارهای همه جانبه‌ی نظامی، سیاسی و اجتماعی ۴۰ ساله که اکنون به بالاترین سطح خود یعنی فشار همه جانبه اقتصادی (به نوعی یک ترور اقتصادی) رسیده، اهمیت نقش رجل سیاسی در مسئولیت‌هایی که دارند به خوبی آشکار می‌شود. برای مثال در طی چندین سال مذاکرات ایران و ۱+۵ جناب دکتر ظریف به عنوان فردی غرب‌گرا، قائل به تنش‌زدایی و سازش‌کاری در یک‌سو و جناب دکتر جلیلی فردی با روی‌کرد ضد امپریالیستی و برخورد در سطح متقابل با طرف غربی از سوی دیگر است که ماحصل برخورد هر دو نفر نیز تابه‌حال برای اهل سیاست مشخص بوده است. مقصود از این یادداشت تحلیلِ چگونگی این مذاکرات نیست، بحث ما بر سر عدم توانایی برخی از مهره‌های سیاسی در جایگاهی است که مشغول به فعالیت هستند و حتی برخی از این چیدمان‌ها به قدری اشتباه (عمداً یا سهواً) صورت گرفته که نه‌تنها کار به سمت هدف، پیشرفتی نداشته که در بعضی موارد به درز اطلاعات و حتی جاسوسی انجامیده است.

به‌عنوان‌مثال پس از پیروزی انقلاب یوگسلاوی از کا.گ.ب (سازمان اطلاعاتی روسیه) گزارشی در ارتباط با جاسوسی معاون اول کابینه دولت این کشور برای سازمان  سیا (سازمان اطلاعات آمریکا)، به دست تیتو رئیس‌جمهور یوگسلاوی می‌رسد. تیتو از این خبر متحیر می‌شود و پس از اتمام یکی از جلسات کابینه از معاون اول خود می‌خواهد که بماند و در یک جلسه دونفره اسلحه را روی شقیقه وی گذاشته و از او می‌پرسد: «تو جاسوس سیا هستی؟» معاون اول که متوجه لو رفتن قضیه می‌شود به جاسوسی خود اعتراف می‌کند. تیتو از او می‌پرسد که چگونه از زمان دانشجویی و قبل از پیروزی انقلاب و در زمان جنگ‌های چریکی با تمام کنترل‌های امنیتی، هیچ ارتباطی با سیا از تو کشف نشده است؟  او در اعترافات خود می‌گوید که هیچ ارتباطی با سیا نداشته و تنها از او خواسته شده بود تا در زمینه‌ی «سپردن پست‌ها به افراد غیرتخصصی» عمل کند و تاکنون هم این‌گونه عمل می‌کرده‌. تیتو می‌گوید: نگاهی کردم به افراد کابینه و مدیران ارشد، دیدم همین‌طور است! هیچ‌کس سر جای خودش نیست. معاون تیتو می‌گوید: تحلیل سیا این بود که با این روش، انقلاب بدون کودتا و حمله خارجی از درون متلاشی می‌شود.

در مورد ایران هم ممکن است فرد خود متوجه درز اطلاعات نباشد و در واقع به‌صورت بالقوه و ناخواسته جاسوس آمریکا و عامل اسرائیل باشد؛ که از این موارد در ایران کم نبوده‌اند امثال بنی‌صدرها، بازرگان‌ها، سید امامی‌ها که شاید زمانی از همکاری خود با سرویس های اطلاعاتی مطلع نبوده و بعدها به دام این سرویس‌ها افتاده‌اند.

اما در دولت جناب روحانی هر چند وقت یک‌بار سازمان‌های امنیتی فردی را در کابینه یا نزدیکان اعضای دولت به اتهام جاسوسی و درز اطلاعات بازداشت می‌کنند! در این میان نیز گراهایی سهوی یا عمدی از سوی کابینه ایشان به خارج داده شده است. حتماً اظهارات جناب دکتر ظریف در مورد «فشردن یک دکمه از سمت آمریکا و نابودی سیستم دفاعی کشور» و «پول‌شویی در ایران غیر قابل انکار است» در خاطرتان هست؟! یا جمله «صنعت آبگوشت بزباش» از جناب ترکان! و حتی بیان «خزانه خالی» در ابتدای شروع کارِ دولت توسط دکتر روحانی که بازخوردهای زیادی نیز در پی داشت، اما آخرین اظهاراتشان مبنی بر مسیرهای دور زدن تحریم، نحوه فروش نفت و تجارت گسترده با کشورهای همسایه نیز جای تأمل داشت! ایشان که مذاکرات ناموفق مکفارلین و مذاکرات مخفیانه با عوامل اسرائیل را در کارنامه دارد باید بیشتر مراقب سخنان خود باشد.

دکتر روحانی در سخنرانی روز ۱۰ اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۸  به «شش مسیر فروش نفت» اشاره کردند که این جمله ناخودآگاه آدم را به یاد بازی تخته‌نرد و اصطلاح «شش‌در» کردن در این بازی می‌اندازد؛ اصطلاحی که مشابه به حرکت «کیش‌ومات» در بازی شطرنج است. جالب‌تر آنکه دکتر روحانی به این جمله بسنده نکرده و بعد از آن به تجارت گسترده‌ با عراق اشاره می‌کند! درواقع گویی تنها راه تجارت با ایران از سمت کشور دوست یعنی عراق، به سمت ما گشوده شده و اگر آمریکا موفق به بستن این مسیر تجارت شود محاصره ایران تکمیل شده و اصطلاحاً ایران «شش‌در» می‌شود!

اساسا چه نیازی به دادن اطلاعات حیاتی در این شرایط خاص محاصره اقتصادی کشور است؟ آیا واقعاً به کار بردن این جمله نمی‌تواند دشمن را بر آن دارد تا در پی یافتن همین شش مسیر فروش نفت، کشورمان را به‌طور کامل در محاصره قرار دهد؟ آیا این جمله فقط یک بلوف سیاسی ساده است یا اطلاعات نحوه فروش نفت؟ درصورتی‌که همه می‌دانند آمریکا تمام ظرفیت خود را برای یافتن راه‌های فروش نفت ایران چه از طریق معاهدات بین‌المللی مانند CFT  و FATF یا تکنیک‌های مختلف مهندسی اجتماعی بکار بسته است.

بااین‌وجود ما همچنان امیدواریم در بازی شطرنج میان ایران و آمریکا مهره‌های سیاسی کشور به‌خوبی در جایگاه‌شان ایفای نقش کنند و ما پیروز نهایی باشیم و این دست گراها هم سهوی بوده و صرفاً یک بلوف سیاسی باقی بماند، ان‌شاءالله.